آذربایجان شرقی از جمله استان های کشور است که بواسطه موقعیت خاص جغرافیای و شرایط ویژه جوی دارای ظرفیت های بالقوه ای برای توسعه ورزش های زمستانی و بویژه اسکی است، ظرفیتی که چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.تمام محدوده آذربایجان شرقی را کوهها و ارتفاعات تشکیل داده و استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی است. در واقع این استان محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوههای ایران یعنی البرز و زاگرس است و بلندترین نقطه آن، قلهٔ کوه سهند است، نقطه ای کوهستانی که یکی از ۱۳ پیست اسکی بین المللی کشور در آن قرار دارد.پیست اسکی سهند در ۳۹ کیلومتری جنوب شرقی شهر تبریز قرار دارد که فاصله زمانی آن از تبریز ۴۰ دقیقه است و تاکنون کارهای زیربنایی این پیست چون جاده دسترسی، برق، آب، تلفن و مجموعه مدیریتی انجام شده است. طرح توجیهی این مجموعه شامل ۱۲ دستگاه بالابر، هتل های پنج ستاره و سه ستاره، مجموعه های آپارتمانی، ویلایی و اماکن ورزشی با هدف پاسخگویی به علاقمندان ورزش های زمستانی و نیز جلب گردشگران زمستانی داخلی و حتی خارجی طراحی شده است. دو دستگاه بالابر تله اسکی به طول هزار و ۲۰۰ متر به صورت موازی و دو دستگاه مبتدی به طول یکصد متر در این پیست نصب شده است.پیست سهند تبریز دارای فصل اسکی شش ماه در سال و ارتفاع تقریبی برف چهار متر و برف از نوع پودری بوده و مسیر جاده آن بهمن گیر نیست. اما با وجود چنین امتیازهایی و با توجه به اینکه فضای این پیست برای انجام هر گونه ورزش زمستانی مناسب است، هر ساله در آستانه فصل سرما و آغاز دوره ورزش های زمستانی و بویژه اسکی در این منطقه، خبرهای گاه و بی گاهی از مشکلات علاقمندان به اسکی در دسترسی به این پیست و یا مسدود شدن جاده های منتهی به آن منتشر می شود، مشکلاتی که تنها مختص پیست اسکی سهند نیست و در مورد پیست های دیگر استان چون پیام مرند نیز که از امکانات به مراتب کمتری نسبت به سهند برخوردار هستنند، صادق است. آخرین نمونه این مشکلات مسدود شدن جاده دسترسی به پیست سهند در پی بارش های برف ناگهانی هفته گذشته در ارتفاعات استان بود.این در حالی است که مسئولان و متولیان ورزش اسکی، از رییس فدراسیون تا مدیر کل ورزش و جوانان و رییس هیئت اسکی آذربایجان شرقی همواره سخن از ظرفیت های بالای ورزش های زمستانی، آماده سازی پیست های استان پیش از آغاز فصل این ورزش ها و مهمتر از همه مهیا کردن زمینه های حضور بخش خصوصی در عرصه ورزش های زمستانی و بویژه اسکی به میان آورده اند بطوری که عیسی ساوه شمشکسی رییس فدراسیون اسکی در بازدیدهای خود از امکانات و زیرساخت های ورزش اسکی آذربایجان شرقی چون پیست های سهند تبریز و پیام مرند گفته است: با توجه به موقعیت پیست سهند و همچنین برف گیر بودن آن در بیشتر فصول سال، اگر بخش خصوصی را به سمت سرمایه گذاری در این پیست سوق دهیم، شاهد حضور اسکی بازان داخلی و حتی خارجی در آن خواهیم بود.آذربایجان شرقی توانایی تبدیل شدن به مرکز استعدادیابی اسکی کشور و منطقه را داراستمدیر کل ورزش و جوانان آذربایجانشرقی نیز در دیدار اخیر خود با رییس فدراسیون اسکی، ورزش اسکی استان را یکی از مستعدترین رشته های وزرشی کشور دانست و گفت : اسکی آذربایجانشرقی از دیرباز یکی از پیشروهای این رشته در کشور بوده و به لحاظ زیرساختهای مناسب و کوهستانی بودن منطقه و وجود پیست های سهند تبریز و پیام مرند توانایی تبدیل شدن به مراکز استعدادیابی در کشور و منطقه را داراست.سید محمد شروین اسبقیان از امضای صورتجلسه ای با فدراسیون اسکی در این دیدار خبر داد و تصریح کرد: بر اساس مفاد این صورتجلسه کارشناسان فدراسیون قبل از شروع فصل بارش برف در پیست اسکی سهند تبریز حضور می یابند و مشکلات و کاستی ها را بررسی و پیست را برای آغاز استفاده اسکی بازان تایید خواهند کرد تااین پیست قبل از شروع فصل ورزشهای زمستانی و اسکی در آذربایجانشرقی آماده شده و در اختیار علاقمندان این رشته قرار گیرد.پس از همین نشست که مباحثی در خصوص ایجاد زیرساختهای مورد نیاز و تجهیز دیگر پیست های استان و برگزاری اردوهای تیم ملی و ایجاد مرکز استعدادیابی شمالغرب کشور نیز در آن مطرح شد، مسیر دسترسی به پیست سهند تبریز در پی بارش های ناگهانی هفته گذشته مسدود شد تا مشخص شود که توسعه ورزشی به نام اسکی در استانی با مشخصه های جغرافیای آذربایجان شرقی که به گفته خود مسئولان ورزش اسکی ظرفیت و استعداد بالقوه ای در این خصوص دارد، بیشتر در حد همان صورتجلسه ها و برنامه ریزی ها است و در عمل ابتدایی ترین امکاناتی چون تجهیزات مسیرگشایی برای مواقع بارش های ناگهانی و سنگین منطقه آذربایجان برای این پیست پیش بینی نشده است. حال وقتی پیستی که عنوان بین المللی را یدک می کشد و از چنین وضعیتی برخوردار است، باید دید سایر پیست هایی استان چون پیام مرند در چه شرایطی قرار دارند.تغییرهای مدیریتی مهمترین دلیل عقب ماندگی ورزش های زمستانی بویژه اسکی در آذربایجان شرقی استیکی از کارشناسان اسکی استان در خصوص وضعیت این رشته ورزشی گفت: ورزش اسکی در استان هایی چون آذربایجان شرقی محروم واقع شده و از زیرساخت های رایگان و طبیعی چون مناطق کوهستانی مناسب برای اسکی، استفاده بهینه ای صورت نمی گیرد و اگر قانون خصوصی سازی بدرستی در این حوزه اجرا شود و سرمایه گذاران بخش خصوصی در آن ورود پیدا کنند، می توان شاهد رشد و توسعه چشمگیر این رشته جذاب ورزشی متناسب با ظرفیت های بالقوه آذربایجان شرقی بود. سید محمود روحانی که سابقه ای ۱۵ ساله در بخش های مختلف ورزش اسکی استان از جمله سمت دبیری هیئت اسکی را دارد، افزود: تداوم و توسعه فعالیت پیست های اسکی استان نیازمند عزمی جدی است و این امر تنها توسط یک سازمان و نهاد مانند اداره کل ورزش و جوانان میسر نخواهد شد چرا که در حال حاضر با وجود اجاره پیست های اسکی، تجهیزات و امکانات آنها پس از تحویل از سوی اجاره کننده، مورد رسیدگی و در صورت نیاز تعمیر و نگهداری قرار نمی گیرد و با توجه به اختلاف دمای ۵۰ درجه ای در این پیست ها، تجهیزات و امکانات محدود فعلی نیز در اثر فرسایش و استهلاک از بین می روند.دبیر اسبق هیأت اسکی استان در ادامه تصریح کرد: در خصوص مسیرهای دسترسی به مجموعه های اسکی نیز مشکل بسته شدن این مسیرها در زمان بارندگی های زمستانی مشکلی همیشگی است و بازگشایی این مسیرها همواره بر عهده نیروهای راه و شهرسازی است که عموما" در مناطق و جاده های منتهی به پیست ها مستقر نیستند و پس از انسداد مسیرها و انجام هماهنگی های لازم به محل اعزام می شوند که همین موضوع موجب اتلاف زمان مراجعه کنندگان به پیست می شود چرا که جاده های منتهی به پیست های اسکی بدلیل واقع شدن در مناطق کوهستانی همواره با چنین شرایط آب و هوایی روبرو هستند.این کارشناس ورزشی مهمترین دلیل چنین مشکلاتی را تغییر مداوم مسوولان دانسته و افزود: متاسفانه تغییر مداوم مدیران و مسوولان کلان ورزش کشور و به تبع آن استان، موجب بروز چنین نابسامانی در حوزه های ورزشی شده است چرا که در کشور ما یک سیاست و راهبرد واحد در اموری چون ورزش اتخاذ نمی شود و هر مدیر پس از انتخاب بر اساس سلیقه و رویکرد خود اقدام به برنامه ریزی در حوزه های مختلف می کند و همین امر موجب شده است تا در میان پیست های استان تنها در پیست سهند تبریز که پیستی بین المللی است، یک بالابر نصب شده باشد و پیست هایی مانند پیام مرند یا پیست دیگری که در سراب در حال راه اندازی است با مشکلات جدی چه به لحاظ سخت افزاری و امکانات و چه به لحاظ زیرساخت هایی چون راه های دسترسی دست به گریبان باشند.روحانی تاکید کرد: ورزش اسکی مانند سایر ورزش ها نیست و باید افرادی وارد این حوزه شوند که به آن عشق و علاقه دارند و از سوی دیگر نیز باید عزمی جدی و ملی برای مشخص کردن تکلیف این رشته ورزشی صورت گیرد چرا که اسکی ورزشی است که با حضور بخش خصوصی می تواند موجب ارز آوری و جلب گردشگر در فصلی از سال شود که صنعت توریست در دیگر نقاط کشور با رکود مواجه است.بخش خصوصی همانند پروژه های عمرانی باید در فعالیت های ورزشی نیز وارد شوداین سخنان در حالی ابراز می شود که رییس هیئت اسکی آذربایجان شرقی با وجود پذیرش برخی نواقص، مهمترین مشکل این ورزش را در استان نوسانات بارش نزولات آسمانی عنوان کرده و گفتت بدلیل اینکه پیست های اسکی در محدوده ها ی خارج شهر ایجاد می شوند، بنابراین مسیر دسترسی به این مجموعه ها نیز با دشواری های خاص خود همراه خواهد بود ولی با این حال پیست های استان مانند پیست بین المللی سهند تبریز از زیرساخت های مورد نیاز چون آب، برق، گاز، تلفن و مسیر حداقلی دسترسی برخوردارند. رحمت الله شاهمرادپور که از سال ۷۶ ریاست هیات اسکی آذربایجان شرقی را عهده دار است، در ادامه افزود: به دلیل چنین مشکلاتی، توسعه و تقویت پیست های اسکی نیازمند حمایت مسوولان است و واگذاری آن به بخش خصوصی با ضوابطی خاص در کنار دریافت تعهدات لازم از سرمایه گذاران این حوزه و نظارت و الزام آنها بر حسن اجرای این تعهدات می تواند نقش مهمی در رشد و توسعه ورزش اسکی در منطقه ای کوهستانی چون آذربایجان شرقی داشته باشد چرا که این ورزش استعداد و طرفداران خوبی در آذربایجان شرقی دارد و علاقمندان در پیست هایی چون پیام مرند و پیست اسکی سراب که از امکانات مناسبی برخوردار نیستند، به هر وسیله ای و گاه به روش هایی خطرناک اقدام به اسکی می کنند.وی با اشاره به حضور پررنگ سرمایه گذاران بخش خصوصی در پروژه های عمرانی استان تصریح کرد: اگر چنین نگاه و رویکردی در حوزه ورزش نیز در پیش گرفته شود، با توجه به ظرفیت های بالقوه آذربایجان شرقی و توسعه پیست های اسکی و انجام فعالیت های جانبی در این مکان ها، نه تنها ورزش اسکی از وضعیت فعلی خارج می شود بلکه می توان با جذب ورزشکاران داخلی و حتی گردشگران خارجی که در استان تردد می کنند، منبع درآمدی مناسبی را برای مجموعه های اسکی جذب و و ضمن استقلال این مجموعه ها، نسبت به رفع نواقص و مشکلات و توسعه آنها اقدام کرد.هرچند که زمزمه هایی در خصوص واگذاری پیست های اسکی آذربایجان شرقی به بخش خصوصی به گوش می رسد اما واضح است که با وجود زیرساخت های طبیعی و رایگانی که در مناطق کوهستانی کشور چون این استان شمالغربی وجود دارد، با برنامه ریزی های اصولی تر نه تنها می توان پیست های موجود فعلی را سر و سامان بخشید بلکه به راحتی می توان زمینه حضور فعالان بخش خصوصی و انجام فعالیت های متنوع جانبی از جمله فعالیت های اقتصادی را در کنار چنین مجموعه هایی فراهم کرد، فعالیت هایی که در برخی کشورهای همسایه که بدون برخورداری از چنین امکاناتی و گاهی حتی بوسیله ایجاد پیست های مصنوعی با هزینه های گزاف صورت می گیرد، در حالی که در کشور ما و با وجود چنین امکاناتی رایگان و خدادادی، بیشتر به رویایی دست نیافتنی می ماند.گزارش از :حسن عبداللهی