| اگر ناگهان دچار كمردردي شديد كه درد آن به ناحيه انتهايي كمر و پشت ران و ساق‌تان انتشار پيدا مي‌كند به احتمال زياد دچار بيماري‌اي به نام سياتيك شده‌ايد. به بيان ديگر ضايعات عصب سياتيك در اثر آسيب به عصبي به وجود مي‌آيد كه از مهره‌هاي كمر خارج ميشود و عضلات و اعصاب نگهدارنده ستون فقرات و بخصوص ناحيه كمر را تحت كنترل دارد. گرفتگي ديسك كمر معمولا بعد از فعاليت‌ها و حركت‌هاي ناگهاني مانند بلند‌كردن يا هل‌دادن جسم سنگين يا خم شدن و چرخيدن ناگهاني به وجود مي‌آيد. براساس آمار به طور متوسط از هر ۵۰ نفر يك نفر در طول عمرش دچار گرفتگي ديسك ميشود كه در بيشتر موارد طي سه تا چهار روز و در ۱۰ تا ۲۵ درصد موارد علائم آن تا بيش از شش ماه ادامه مي‌يابد. دكتر بهروز توانا، متخصص طب فيزيكي در گفت‌وگو با «جام‌جم» مي‌گويد: ديسك كمر بيماري نگران‌كننده‌اي نيست، چراكه نه‌تنها با استراحت، گرم‌كردن عضو و استفاده از داروهاي ضدالتهاب طي سه تا چهار روز بهبود پيدا مي‌كند، بلكه مي‌توان از بروز آن با تقويت عضلات شكم و كمر، بلند‌نكردن اجسام سنگين، توجه به فرم صحيح نشستن و خودداري از نشستن طولاني جلوگيري كرد. متخصصان طب فيزيكي معتقدند كه درصد بسيار زيادي از ضايعات ديسك كمر مربوط به عناصر نگهدارنده ستون فقرات (عضلات و اعصاب منشعب شده از ستون فقرات) و نه ديسك بين‌مهره‌اي است. به بيان ديگر به دنبال وارد شدن فشار بيش از حد به ستون مهره‌ها به ريشه‌هاي عصبي كه در حال بيرون آمدن از نخاع و مهره است، فشار زيادي وارد ميشود. همچنين تماس مواد شيميايي تشكيل دهنده قسمت ژلاتيني ديسك با ريشه‌هاي عصبي موجب تحريك و التهاب آنها ميشود و اين فشار و التهاب عصب موجب بروز علائم سياتيك ميشود. درد سياتيك در ناحيه كمر و پاها به گفته دكتر توانا سياتيك به درد قسمت تحتاني كمر با انتشار به ران و قسمت پاييني پا اطلاق ميشود كه اين درد بيشتر با كرختي يا ضعف پاها همراه است. اين متخصص طب فيزيكي اضافه مي‌كند: درد سياتيك باعث محدوديت حركت بيمار ميشود و با تغيير وضع از خوابيده به ايستاده درد ناشي از آن تشديد مي‌شودوالبته تشخيص قطعي آن و اين‌كه مربوط به عنصر نگهدارنده يا ديسك بين مهره‌اي است با متخصص و انجام آزمايشات تشخيصي است. درد سياتيك ممكن است ناگهاني ايجاد شده و از چند روز تا چند هفته ادامه پيدا كند،اما در بيشتر موارد طي چند روز بهبود مي‌يابد. از فشارهاي ناگهاني تا شرايط نامناسب بدن اصلي‌ترين عامل به وجود آورنده ديسك به دنبال ساييدگي يا آسيب استخوان‌‌هاي مهره‌اي يعني وارد آمدن فشار ناگهاني به كمر يا حركت ناگهاني كمر است. اين موضوع ميتواند سبب تنگي نخاع (تنگي كانال نخاعي) شده كه ممكن است اعصابي را كه در كانال نخاعي است تحت فشار قرار دهد. دكتر توانا ضمن اشاره به اين‌كه مشكلات عروقي به دنبال ناهنجاري‌‌هاي عروق خوني در داخل و اطراف كانال نخاعي و در برخي موارد معدود، وجود تومور در داخل كانال نخاعي، سبب فشار به طناب نخاعي و اعصابي ميشود، مي‌افزايد: قرار گرفتن بدن در موقعيت‌هاي بد يعني نشستن غلط و نيز نشستن‌هاي طولاني ميتواند از مهم‌ترين دلايل بروز ديسك باشد. افرادي كه اضافه وزن دارند نيز به دليل آن‌كه عضلات ناحيه شكم و كمرشان دچار شلي است و از استحكام خوبي برخوردار نيست در معرض ديسك كمر قرار دارند. نكته بسيار مهمي كه متخصصان طب فيزيكي در ارتباط با عوامل موثر بر ايجاد ديسك بر آن تاكيد دارند اين است كه استرس و تنش‌هاي عصبي به خودي خود نميتواند عامل ايجاد ديسك باشد، اما ميتواند باعث تشديد آن شود. ساير دلايل مثل عفونت و التهاب هم ميتواند بافت‌‌هاي عصبي را تحت تاثير قرار دهد. از تشخيص تا درمان، راه درازي نيست به گفته متخصصان طب فيزيكي اگر دردهاي ناگهاني در ناحيه كمر پس از چند روز با بهره‌گيري از راهكارهاي ساده چون استراحت، گرم‌كردن عضو و استفاده از داروهاي ضدالتهابي از بين نرفت، مراجعه به پزشك متخصص ضروري است. گرچه در بيشتر موارد ديسك كمر بسرعت و بدون نياز به اقدامات درماني خاص بهبود مي‌يابد، اما اولين قدم براي تشخيص دردهاي مداوم و حاد ناحيه كمر، گرفتن شرح حال كامل بيمار به همراه معاينه جسمي براي تعيين موقعيت و منشأ اعصاب ملتهب شده است. البته عكسبرداري با اشعه ايكس نيز بندرت لازم است، چرا كه عكسبرداري نميتواند ديسك را در بسياري موارد، مشخص كند، اما تصويربرداري به روش ام‌آرآي و سي‌تي‌اسكن براي تشخيص مفيد خواهد بود. دكتر توانا با تاكيد بر موثر بودن درمان‌هاي ساده براي دردهاي ناشي از گرفتگي ديسك كمر مي‌گويد: تسكين درد ديسك معمولا با استراحت و استفاده از داروهاي ضدالتهاب غيراستروئيدي (بروفن) ممكن است. البته در برخي موارد فيزيوتراپي نيز براي تسكين درد و اصلاح مشكلات شرايطي كه سبب تشديد درد ميشود نيز موثر است، اما جراحي زماني انجام ميشود كه درمان‌هاي دارويي و فيزيوتراپي سبب بهبود يا تسكين علائم نشود كه بندرت اتفاق مي‌افتد. پيشگيري از درد سياتيك افزايش سن مهم‌ترين عامل بروز ديسك كمر است. يعني تغييرات وابسته به سن در ستون مهره‌ها شايع‌ترين علت بيماري سياتيك است. البته تحليل رفتن ديسك‌‌هاي بين‌مهره‌اي كمر از ۳۰ سالگي شروع ميشود، ولي تنگي‌هاي ستون مهره‌اي كه علت ديگر بيماري سياتيك است بيشتر افراد را در سنين بالاتر از ۵۰ سال درگير مي‌كند. البته دانشمندان دريافته‌اند ژنتيك باعث به بروز بيماري سياتيك در برخي افراد ميشود. همچنين افراد مبتلا به بيماري ديابت نيز به‌دليل آسيب و تخريب عصبي كه در اثر ديابت در آنها ايجاد ميشود، بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سياتيك هستند؛ اما دكتر توانا به نوع شغل به عنوان عامل تاثير‌گذار در بروز ديسك كمر اشاره كرده و مي‌افزايد: افرادي كه شغلشان نياز به چرخش مكرر كمر دارد، آنهايي كه بارهاي سنگين حمل مي‌كنند و كساني كه به‌مدت طولاني رانندگي مي‌كنند، بيش از ساير افراد دچار بيماري سياتيك مي‌شوند. افرادي هم كه براي مد‌ت‌هاي طولاني مي‌نشينند يا يك زندگي راكد و كم‌فعاليت را دنبال مي‌كنند نسبت به افراد فعال‌تر، بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سياتيك هستند. پس مي‌توان نتيجه گرفت كه مهم‌ترين عامل براي پيشگيري از اين بيماري تقويت عضلات شكم و كمر از طريق ورزش، اصلاح الگوي نشستن و قرار گرفتن بدن در موقعيت‌هاي مختلف و خودداري از بلند‌كردن اجسام سنگين و واردآوردن فشار زياد به كمر است. |  |
↧
دلیل و درمان گرفتگی ناگهانی عضلات شکم و کمر
↧