بينالمللي شدن برخي دانشگاهها يا ايجاد شعب بينالمللي چند سالي در كشور مطرح بود اما اكنون كمتر از آنها صحبت ميشود و اين عنوان روزبهروز كم اعتبارتر ميشود. اين دانشگاهها كه معمولا در شهرهاي مرزي و براي جذب دانشجو از كشورهاي همسايه در استانهايي چون آذربايجان شرقي سيستان و بلوچستان تاسيس شدند، اما موفقيتي كسب نكردند. هدف مسئولان آموزشي كشور از تاسيس اين دانشگاهها خارج نشدن دانشجويان ايراني و البته جذب دانشجويان خارجي بود كه هر دو با شكست روبهرو شد. خروج دانشجويان از كشور براي ادامه تحصيل همچنان ادامه دارد و دانشجويان خارجي پرديسهاي دانشگاهي هم آنقدر اندك هستند كه بتوانند وجه بينالمللي به اين دانشگاهها بدهند. بيشترين دانشجوياني كه از كشورهاي خارجي در شعب بينالمللي دانشگاههاي ايران تحصيل ميكنند از كشوري چون افغانستان هستند كه مهمترين دليل حضور آنها نيز اشتراكات فرهنگي به ويژه زبان و دين است كه متمايل به تحصيل در ايران ميشوند. از سوي ديگر نبود زيرساختها و امكانات مناسب در دانشگاههاي ايران در مقايسه با دانشگاههاي كشورهاي همسايه و نيز متناسب نبودن هزينههاي اين دانشگاهها با امكانات آنهاست. براي مثال مشكل اقامت براي دانشجويان خارجي در دانشگاه تبريز هنوز پا برجاست. بينالمللي شدن دانشگاه تبريز يكي از دانشگاههايي كه با روي كار آمدن دولت نهم از تقويت زيرساختهاي بينالمللي شدن آن و گسترش ارتباطات علمي و تجهيزاتي اين دانشگاه با كشورهاي مختلف بسيار صحبت ميشد دانشگاه علوم پزشكي تبريز بود. تاسيس شعبه بينالمللي دانشگاه علوم پزشكي تبريز در منطقه آزاد ارس، گسترش سفر گروههاي پزشكي ايرانيان مقيم خارج از كشور و دانشجويان دانشگاههاي كشورهاي همجوار و برگزاري همايشهاي بينالمللي متعدد اقداماتي بود كه دانشگاه علوم پزشكي براي بينالمللي شدن انجام داد. رئيس دانشگاه علوم پزشكي تبريز سال ۸۷ درباره توسعه روابط بينالمللي اين دانشگاه از آمادگي دانشگاه علوم پزشكي تبريز براي گسترش روابط بينالمللي خبر داد. احمدعلي خليلي اضافه كرد: هماكنون منشأ قدرت و توانايي و پيشرفت، علم بوده و ديگرسرمايههاي زيرزميني و طبيعي و سلاحها در جوامع به عنوان قدرت محسوب نميشود و رشد و شكوفايي در همه زمينهها و استفاده از ظرفيتهاي موجود تنها با افزايش آگاهي و توليد علم صورت ميگيرد. خليلي امضاي تفاهمنامه با روساي دانشگاههاي سليمانيه عراق، ايروان ارمنستان و دانشگاه دولتي طبي تاجيكستان را از اقدامات انجام گرفته در توسعه ارتباطات بينالمللي شدن اين دانشگاه دانسته بود و بر راهاندازي دانشگاه پرديس بينالمللي دانشگاه علوم پزشكي تبريز در منطقه آزاد ارس تاكيد كرد. سال ۸۸ پذيرش دانشجو در پرديس بينالمللي دانشگاه علوم پزشكي تبريز (ارس) صورت ميپذيرد. خليلي ادامه داد: رشتههاي ايجاد شده شامل ۲ رشته كارشناسي، ۱۳ رشته كارشناسي ارشد، ۵ رشته Ph.D و ۳ رشته دكتراي حرفهاي است كه ظرفيت پذيرش اين رشتهها ۱۵۰ نفر است. وي در باره همكاري با دانشگاههاي بينالمللي نيز گفت: اين دانشگاه در تلاش است تا با برقراري روابط بين دانشگاهي از امكانات دانشگاههاي معتبر بينالمللي در پرديس بينالمللي بهره جويد و زمينههاي همكاري علمي با اين نوع دانشگاهها را فراهم آورد كه مذاكرات با تعدادي از دانشگاهها آغاز شده است. خليلي در باره احداث پرديس در منطقه آزاد ارس افزود: ۲۰ هكتار زمين به اين منظور درنظر گرفته شده است و در صورت تامين اعتبار مطالعات و عمليات اجرايي را آغاز خواهيم كرد. پايان زودهنگام تب دانشگاههاي بينالمللي از سوي ديگر پايين بودن ميزان امكانات اين شعب و نيز داشتن عنوان بينالمللي گويي مسئولان دانشگاه را مجاب كرده كه با بالا بردن شهريه اين دانشگاهها و استفاده از اعتبار عنوان بينالمللي اين مراكز آموزشي را به دانشگاههايي پولي تبديل كنند. اين مسئله مختص دانشگاههاي غيردولتي نيست بلكه دانشگاههاي دولتي هم اين روند را در پيش گرفتند. چنانچه در ماكو دانشگاه آزاد اين شهرستان آن قدر پرهزينه است كه حتي خود دانشجويان اين شهر هم تحصيل در كشورهايي چون تركيه را ترجيح دهند چرا كه هزينه تحصيل در اين كشور نسبت به دانشگاههاي بينالمللي ايران مناسبتر و امكانات آموزشي آنها هم بيشتر است و چه از نظر كيفي و چه از نظر كمي فاصله زيادي به دانشگاههاي ايران دارند. هزينه دانشگاههاي بينالمللي در استانهاي مرزي كه معمولا در مناطق آزاد تجاري هم تاسيس شدهاند تا ۱۰ ميلون تومان است. چنين مشكلاتي در حالي عنوان ميشود كه قرار بود كه دانشجويان خارجي در حال تحصيل در ايران تا آخر برنامه پنجم توسعه يعني سال ۹۴ بايد به ۲۵ هزار نفر برسند. سال گذشته تعداد دانشجويان خارجي در بسياري از دانشگاههاي بينالمللي به صفر رسيد و چنان شد كه «ابوالفضل حسني» مديركل گسترش وزارت علوم با اذعان به اين مسئله از حذف عنوان «بينالملل» از پرديسهاي دانشگاهي اعلام كرد كه همه شعب دانشگاهي از مناطق آزاد به نزديكي سايت اصلي دانشگاه منتقل ميشوند. وي اضافه كرد: به دليل اينكه دانشجوي خارجي در پرديسهاي بينالمللي، تحصيل نميكرد و فقط دانشجويان داخل در اين واحدها مشغول به تحصيل بودند، لغت «بينالملل» هيچ ارتباطي با اين پرديسها نداشت از اين رو حذف شد. اين واحدها از مناطق آزاد منتقل ميشوند و به دانشگاههاي بزرگ و مادر اين امكان داده ميشود كه در نزديكي سايت دانشگاهي يا شهرشان يا كمي دورتر پرديس دانشگاهي را احداث كنند تا پذيرش دانشجوي شهريهاي در آنجا صورت گيرد. دانشگاهها با اينكه توانستند با پذيرش دانشجو در شعب بينالملل خود از خروج بسياري از دانشجويان به خارج از كشور جلوگيري كنند اما نتوانستند در زمينه پذيرش دانشجوي خارجي موفق باشند از اين رو تنها نام بينالملل را با خود به همراه داشتند و پذيرش دانشجوي خارجي در اين واحدها هيچ وقت آنطور كه بايد محقق نشد. تهران امروز/محمد بیاتی