| تسنیم:در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان هستیم و باید به نحو احسن از این موقعیت استفاده کرده و بدانیم که در پایان ماه احکام و وظایفی بر عهده داریم که فطریه نام دارد و برای شرکانه نعمت‌های الهی انجام می دهیم. در واقع زکات فطر یا فطریه از ویژگی‌های ماه مبارک رمضان است که به مناسبت پایان ماه روزه و به شکرانه توفیق عبادت و طاعت خدای متعال در ماه ضیافت الله که نعمتی است بسیار بزرگ و ارزشمند و نیز برای همدردی با فقرا و مسکینان در روز عید، واجب و مشروع شده تا کمکی به مستمندان و نیازمندان باشد و نیز سبب طهارت و پاکیزگی روزه‌دار شود. مانند هر سال مرجع تقلید شیعیان با صدور اطلاعیه‌ای میزان پرداخت زکات فطره را در امسال اعلام می کنند و هر کسی میزان فطریه را مشخص خواهد کرد که در ذیل به بررسی بیشتر می‌پردازیم. * مهمترین مسائل و احکام فطریه تعریف زکات فطر: زکات فطر، صدقه فطر، فطریه، زکات فِطرَت، سر روزه، سر فطره، نام‌های مختلفی است که مفهوم واحدی دارند و آن عبارت است از: پرداخت مقدار معین از قوت (غذای) غالب شهر به عنوان واجب شرعی که به مستحق داده می‌شود. -زکات فطر یا صدقه فطر به عید سعید فطر نسبت داده شده است، زیرا که همزمان با غروب آفتاب شب عید واجب می‌شود. -زکات فطرت منسوب به فطرت و سرشت مسلمان است، چون هر مسلمان زکات سرانه را می‌پردازد. - زکات فطر در سال دوم هجری واجب و مشروع شده است. -دلیل وجوب صدقه فطر، اجماع عملی مسلمانان با استناد به روایت‌های متعدد که دلالت بر وجوب آن دارند. - فایده و حکمت عملی پرداخت زکات فطر، طهارت و پاکیزگی روزه‌دار است که نقصان روزه را جبران می‌کند. همانند سجده سهو که نقصان نماز را جبران می‌کند. -فایده اجتماعی زکات فطر، تعاون و همکاری در تأمین غذای بینوایان در روز عید و رمز فراموش نکردن فقرا و نیازمندان است که به شکل عمومی و تکلیف شرعی واجب شده است. - وقت وجوب زکات فطر غروب آفتاب شب عید است. - کسی که بعد از غروب آفتاب شب عید فوت کند زکات فطرش واجب است. - نوزادی که قبل از غروب آفتاب شب عید به دنیا آید فطریه‌اش لازم است. -جنین در شکم مادر فطریه ندارد، مگر از باب استحسان نظر به فتوای حضرت عثمان‌بن عفان رضی الله عنه. -نوزاد پس از غروب آفتاب شب عید، فطریه ندارد. - وقت ادای سر فطره پیش از رفتن به میعادگاه عید برای نماز عید می‌باشد و بعد از نماز عید تا غروب آفتاب روز عید ادا، ولی مکروه می‌باشد. حتی‌الامکان حتماً قبل از نماز عید بین فقرا پخش گردد. -تأخیر در پرداخت فطریه از روز عید حرام و به قضا می‌افتد. - وقت وجوب فطریه، شب عید فطر می‌باشد ولیکن مانعی نیست که چند روز قبل از عید به مستحقان داده شود، البته با شرایطی که فقها بیان کرد‌ه‌اند. - زکات فطر چون زکات سرانه است، یعنی بر عموم مسلمانان (مرد، زن، پیر، جوان، بالغ، نابالغ، نوزاد، آزاد، برده، غنی، فقیر، مسکین) واجب است. - فقیری که غذای شب و روز عید را نداشته باشد، از دادن زکات فطر معاف است. -فقیری که غذای شب و روز عید را ندارد، چنانچه با کمک‌های مردمی که فطریه به او می‌دهند، افزون بر نیاز خود را دارا شد، بر او واجب است که زکات فطر خود را ادا کند. -زکات فطر به سبب اینکه زکات بدن، یعنی زکات سرانه است، نصابی ندارد، بلکه معیار در توانایی پرداخت آن، افزون بر نیاز بودن غذای شب و روز عید می‌باشد. -هر شخص وظیفه دارد فطریه خود و کلیه افراد تحت پوشش را که مخارج روزانه آنها به طریق شرعی بر او واجب است، بپردازد، مانند: همسر، فرزندان و. - اگر سرپرست خانواده‌ای نتواند زکات فطر تمام اعضای خانواده‌اش را بدهد، از مقداری که موجود است فطریه افرادی را که به ترتیب ذکر می‌شود، می‌پردازد: خودش، همسرش، کوچک‌ترین فرزندش، پدرش، مادرش، و سپس فرزندان بزرگ‌تر تا هر جا که برسد و کفایت کند، حتی اگر کمتر از یک صاع (۲ کیلو و نیم) داشته باشد همان مقدار را به جای فطریه خودش می‌دهد. - فطریه زن مطلقه، طلاق رجعی (یک طلاقه و دو طلاقه) و یا مطلقه، طلاق بائن (سه طلاقه) که حامله باشد بر شوهر واجب است، چون نفقه ایشان در زمان عدت بر شوهر طلاق‌دهنده می‌باشد. -فطریه مهمانان شب و روز عید بر صاحبخانه نیست و همچنین فطریه کسانی که در طول ماه مبارک رمضان در منزل کسی زندگی می‌کنند با اینکه غذای سحری و افطاری نیز تناول می‌کنند، مگر از باب فضیلت و احسان. -مقدار واجب فطریه سرانه، یک صاع نبوی است و آن پیمانه‌ای است که در وزن معادل سه چارک محلی، یعنی ۲۵۰۰ گرم (دو کیلو و نیم) از قوت غالب شهر، که برنج است، است. -قوت غالب باید از دانه سالم بی‌عیب باشد، بنابراین مثلا برنج کرم‌زده و یا شکسته و خورده شده یا آرد برنج گرچه به مصرف می‌رسد جایز نیست. -فطریه باید به کسانی که مستحق زکات هستند داده شود و دقت گردد تا بر اساس نیاز نیازمندان اولویت‌بندی شود. - فطریه هر کدام از اعضای خانواده را با نیت جدا کنید و سپس همه را با هم مخلوط کنید و سپس بین مستحقان تقسیم نکنید. -افرادی که نیت‌شان معتبر است، مانند: عاقل، بالغ و بچه‌ای که قدرت تشخیص دارد، خودشان نیت فطریه را می‌کنند و افرادی که نیت‌شان معتبر نیست، خردسال و دیوانه، ولی آنها، به جای آنها نیت می‌کند. - انتقال فطریه از شهری به شهر دیگر با وجود مستحقان جایز نیست. - پرداخت قیمت فطریه، یعنی به جای قوت غالب، پرداخت نقد و یا جنس دیگر، در مذهب امام شافعی رحمه‌الله و همچنین در مذهب امام مالک و امام احمدبن حنبل رحمة‌الله علیهما جایز نمی‌باشد. - با توجه به وجود آرا و نظریات مختلف در توجیه تجویز قیمت فطریه به نظر این جانب، چنانکه رأی اکثریت علما در دنیای اسلام است، در هیچ شرایطی پرداخت قیمت فطریه جایز نمی‌باشد. به دلیل و طبق قاعده اصولی: «لا اجتهاد مع النّصّ»؛ یعنی با وجود دلیل منصوص، اجتهاد جایز نمی‌باشد. - اگر مؤسسه یا افرادی متعهد گردند که فطریه مردم را به طریق نقد عادلانه و کارشناسی شده جمع‌آوری نمایند و سپس بر اساس مقررات فقهی اقدام به خرید قوت غالب شهر نمایند و وکالت در خرید قوت و توزیع آن داشته باشند، بلامانع است. *زکات فطره بر چه کسانی واجب است؟ یکی از اعمال واجب در روز عید فطر پرداختن زکات فطره است. زکات فطره برکسانی واجب است که در شب عید فطر اولاً مکلف باشند و ثانیاً فقیر نباشد وثالثاً نان‌خور دیگران هم محسوب نشوند. کسانی که دارای این شرایط هستندزکات فطره را باید بپردازند. *زکات فطره را چه زمانی باید پرداخت؟ وقت پرداخت زکات فطره از شب عید است تا ظهر روز عید و به نظر رهبر معظمانقلاب و برخی فقهای دیگر بنا بر احتیاط باید قبل از نماز عید زکات فطرهرا بپردازند. اگر کسی برایش این امکان وجود نداشت، یعنی دسترسی نداشت یاامکان پرداختن نبود لااقل جدا کند و کنار بگذارد تا بعداً ادا کند. *زکات فطره چه مصارفی دارد؟ مصرف زکات فطره هم هر چند مصارف همان زکات اموال است و همان مصارفی استکه در قرآن هم وارد شده است «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَ‌اءِوَالْمَسَاکینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیهَا» (توبه، ۶۰) اما در مورد زکاتفطره احتیاطی هست که می‌فرمایند که به فقرای مؤمن بپردازند ولذا افراد اگرکسانی را می‌شناسند که فقیراند می‌توانند مستقیماً به فقیر بدهند. در غیراین صورت می‌توانند به افراد دیگری بدهند که به عنوان وکالت از طرف آن‌هاپرداخت کنند و یا به مؤسساتی که مورد اطمینان هستند زکات فطره را بپردازندتا آن را به اهلش برسانند. نکته قابل توجه دیگر اینکه سادات نمی‌توانند از غیر سید زکات فطرهقبول کنند و یا به تعبیر دیگر کسانی که خودشان سید نیستند نمی‌توانندزکاتشان را به سید بپردازند. بنابراین تنها سادات هستند که می‌توانند زکاتفطره را به سادات فقیر بپردازند. لذا افرادی که زکات فطره را به صورتوکالتی دریافت می‌کنند این نکته را مد نظر داشته باشند. همچنین ساداتی کهزکات فطره می‌پردازند بهتر است به افرادی که واسطه هستند این نکته راگوشزد کنند. برخی افراد در روز عید فطر، کفاره‌ی روزه‌ی خود را نیز می‌پردازند. این مورد از لحاظ فقهی به چه شکل است؟ البته کفاره مثل زکات فطره وقت معینی ندارد و بعداً هم می‌توان آن راپرداخت اما هرچه زودتر بهتر. این عزیزان حتماً توجه داشته باشند که کفارهبا زکات فطره تفاوت زیادی دارد از جمله اینکه قیمت کفاره را نمی‌توانبجای کفاره پرداخت کرد ولذا حتماً باید طعام باشد. بنابراین اگر می‌خواهندبه نهاد و مؤسساتی بپردازند حتماً باید در درجه‌ی اول قید کنند که کفارهاست و نوع آن را هم مشخص کنند که کفاره‌ی عذری است یا کفاره‌ی عمدی. چوناین دو کفاره هم در کیفیت مصرف با هم تفاوت دارند. * افرادی هستند که روزه بر آنها واجب نبوده ولی پرداخت کفاره برآن‌ها واجب است. آیا این افراد زکات فطره هم باید بپردازند یا زکات فطرهمخصوص روزه‌داران است؟ زکات فطره تنها مخصوص روزه‌داران نیست بلکه آن‌هایی هم که عذریداشته‌اند و یا عمداً روزه نگرفته‌اند باید زکات فطره را بپردازند. زکاتفطره یک واجب جداگانه‌ای است و باید ادا شود. * زکات فطره سربازان در پادگان‌ها، پرستاران در بیمارستان‌ها، افرادی که در شیفت کاری هستند و امثال اینها برعهده‌ی کیست؟ اگر مخارج خودشان را خود تأمین می‌کنند برعهده‌ی خودشان است و اگرنان‌خور مثلاً پدر هستند، برعهده‌ی کسی هست که خرجی آنها را می‌پردازد. *اگر کسی در شب عید فطر مهمان شخص دیگری بود، آیا زکات فطره‌ی او برعهده‌ی میزبان و صاحبخانه است؟ اغلب فقها و مراجع تقلید و از جمله رهبر معظم انقلاب نظرشان این است کهاگر نان‌خور آن فرد محسوب نشود زکات فطره برعهده‌ی میزبان نیست بلکهبرعهده‌ی خود فرد است. البته معمولاً مهمانی که یک شب دعوت شده استنان‌خور محسوب نمی‌شود. * در زمینه کفاره روزه های عمد و غیر عمد از نظر این مرجع تقلیدشیعیان کفاره روزه غیر عمد مبلغ هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ ۶۰ هزار تومان است. *۳ کیلو برنج یا گندم بر هر نفر فطریه امسال یکی از کارشناسان دفتر استفتائات مقام معظم رهبری، در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: فطریه امسال برای هر نفر ۳کیلو برنج یا گندم در نظر گرفته شده است بنابراین باید هر فرد این میزان را فطریه دهد. وی ادامه داد: مبلغ زکات فطریه نان یا گندم امسال در تهران برای هر نفر ۳ هزار و ۵۰۰ تومان است و میزان کفاره یک چارک نان معادل هزار تومان است. *کفاره روزه غیر عمد مبلغ ۱۰۰۰ تومان است یکی از کارشناسان دفتر استفتائات آیة‌الله العظمی مکارم شیرازی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: بر اساس فتوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم مبلغ ۳۰۰۰ تومان (در تهران ۳۵۰۰ تومان) و بر اساس قوت غالب برنج، مبلغ ۱۵۰۰۰ تومان اعلام شده است. وی گفت: کفاره روزه غیر عمد مبلغ ۱۰۰۰ تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ ۶۰۰۰۰ تومان است. این کارشناس بیان کرد: زکات فطره بر تمام کسانى که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، یعنى باید براى خودش و کسانى که نان خور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکى از اینها را بدهد کافى است. اگر کسى تنها در افطار شب عید فطر میهمان دیگرى باشد فطریه او به عهده خودش است. *دفترآیت الله گلپایگانی کفاره تأخیر: *اگر کسی قضای روزهای ماه رمضان سال قبل را تا ماه مبارک رمضان سال بعد نگیرد، حکمش چیست؟ *در فرض سؤال، باید علاوه بر قضاء روزه‌ها برای هر روز یک مد(۷۵۰گرم) گندم یا جو یا آرد بعنوان کفاره به فقیر غیر سید بدهد و دادن پولش کافی نیست. باید خود جنس باشد و می توان همه را به یک فقیر داد. والله العالم دادن پول کفاره به فقیر: *آیا می‌توان پول کفّاره را به فقیر داد و به او گفت: طعامی که روزانه می‌خوری قصد کفّاره کن؛ یا لازم است فقیر از همین پول طعام بگیرد؟ *در فرض سؤال، فقیر باید با همین پول، برای دهنده آن طعام بخرد و به وکالت از طرف او طعام را به عنوان کفّاره بردارد.والله العالم زکات فطره‌ی سرباز: *حکم کسانی که سرباز هستند و شب عید فطر در آنجا هستند، فطریه، آیا بر پدر آنها واجب است یا خودشان یا مثلاً سپاه یا ارتش یا نیروی انتظامی؟ *در فرض سؤال با تمکّن مالی فطره را باید خودشان بپردازند. والله العالم فطره‌دادن میهمان و اسقاط ذمه میزبان: *اگر میهمان با اجازه صاحب خانه، فطره‌ی خودش را بدهد، آیا از عهده صاحب خانه ساقط می‌شود؟ *ساقط نمی‌شود. والله العالم دادن زکات فطره به واجب النفقة: *آیا می‌شود زکات فطره را به افرادی، مانند فرزند، زن، پدر یا مادر (اگر مستحقّ باشند) داد یا نه؟ *زکات فطره را نمی‌توان به واجب النفقه داد. والله العالم پرداخت زکات فطره به مؤسسات: *پرداخت زکات فطره به کمیته امداد، سازمان بهزیستی و بعض مؤسسات خیریه چه صورتی دارد؟ * بنظر اینجانب، زکات فطره بنابراحتیاط واجب باید به فقرای شیعه اثنی عشری برسد و مکلّف باید آنچه را تحت عنوان زکات فطره به اینگونه سازمان‌ها و مؤسسات می‌دهد یقین کند که بدون کم و زیاد در مورد مصرف، (فقیر شیعه اثنی عشری) صرف شده و الا ذمّه‌اش برئ نمی‌شود. پس برای هر کس این یقین حاصل شود، اشکال ندارد، مثلاً کسی که زکات فطره می‌دهد و سیّد نیست باید یقین کند که به مصرف فقیر غیر سیّد رسیده، نه سیّد و نه مدرسه و مسجد و حسینیه. والله العالم زکات فطره بچه در شکم مادر: *بچه‌ای که در شکم مادر است، آیا فطریه‌اش واجب است یا نه؟ * واجب نیست. والله العالم * سه کیلوگرم گندم فطریه هر نفر یکی از کارشناسان دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: میزان فطریه مؤمنان مبلغ معادل سه کیلوگرم گندم به عنوان قوت غالب است که باید بپردازند. |  |
↧
فطریه امسال چقدر است؟
↧