استان آذربايجان شرقي نيز به جرگه استانهاي زير كشت محصول زعفران پيوست، البته اين اتفاق جديد نيست، بلكه به ادعاي مسئولان كشاورزي استان ۲۰ سالي است كه در اين منطقه محصول زعفران كشت ميشود، ولي طعم آن براي مردم آذربايجان شرقي آشنا نيست، چراكه سالهاست اين محصول به دليل نبود صنايع بستهبندي به صورت فلهاي به ديگر بازارهاي داخلي از جمله خراسان رضوي عرضه و در آنجا پس از بستهبندي مناسب وارد بازار ميشود. چند سالي است استان آذربايجان شرقي به دليل بارش كم باران و نزولات جوي با مشكل كمآبي مواجه شده است و باتوجه به ادامه اين امر، مسئولان و كشاورزان بر آن شدند تا با تغيير در الگوي كشت تا حدودي بتوانند مشكلات را كاهش دهند كه يكي از اين موارد، توليد محصول زعفران و توسعه آن در تمام مناطق استان است. پايين بودن هزينههاي توليد، بهرهبرداري دورهاي به مدت ده تا ۱۲ سال از مزارع، نياز آبي بسيار كم و نبود تداخل آبياري با ساير اراضي باغي و زراعي، بالا بودن ارزش اشتغالزايي توليد، بهرهوري بالاي آن در مقايسه با ساير محصولات زراعي و همچنين ارزش بالاي صادراتي آن، جهاد كشاورزي استان را براي توسعه كشت آن در اراضي زراعي مستعد متقاعد و ترغيب كرد. اين محصول استراتژيك و ارزشمند كه به طلاي سرخ معروف است، به دليل ارزش غذايي و دارويي فراواني كه دارد از حدود ۲۰ سال پيش پا به اراضي استان آذربايجان شرقي گذاشته و اولين بار در شهر جديد بناب شهرستان مرند در زميني به وسعت يك هكتار به صورت پايلوت كشت شد و باتوجه به سازگاري زعفران با شرايط آب و هوايي منطقه و كيفيت بالاي خاك و وضع مديريتي كشاورزان روز به روز بروسعت اراضي افزوده شد بهطوري كه اكنون بيش از ۱۳۵ هكتار از اراضي زراعي استان به توليد اين محصول مهم و ارزآور اختصاص دارد و مسئولان سعي دارند همه ساله بر ميزان سطح زير كشت آن بيفزايند. با وجود اين كشاورزان استان آذربايجان شرقي در توليد، فرآوري و فروش اين محصول استراتژيك با مشكلات زيادي روبهرو هستند كه نبود سيستمهاي مناسب بستهبندي، بها ندادن به مساله بازاريابي و توجه نكردن به سليقه مشتري در سطوح داخلي و خارجي، وجود واسطههاي سودجو و نبود ثبات در قيمتها از عمدهترين مشكلات پيشروي زعفرانكاراني است كه محصول آنها قابليت تبديل شدن به يك محصول استراتژيك ارزآور را داراست. عرضه فلهاي طلاي سرخ از اين استان به ديگر نقاط كشور بخصوص مشهد يكي از عمدهترين معضلات و مشكلات سازمان جهاد كشاورزي و نيز توليدكنندگان محسوب ميشود. آن هم در شرايطي كه همه كارشناسان و خريداران عمده معتقدند كيفيت زعفران آذربايجان در حد مطلوب است. اغلب كشاورزان پايين بودن ميزان توليد و ارائه نكردن ارائه تسهيلات كافي از سوي سازمان و مهمتر از همه سنگاندازيهاي بانكها براي دادن وام جهت راهاندازي كارگاه بستهبندي را اصليترين عامل فروش فلهاي اين محصول ذكر ميكنند. بابازاده، مديرعامل تعاوني توليد زعفرانكاران شهرستان مرند كه يكي از فروشندگان فلهاي اين محصول است در اين رابطه معتقد است: هرچند تمايل زيادي به فروش محصولات خود در بستهبنديهاي مناسب دارم، اما به دليل نداشتن صرفه اقتصادي و هزينهبر بودن بستهبندي مكانيزه با وجود ميل باطني از اين امر صرفنظر كردم. وي ميافزايد: البته چند سال پيش به صورت آزمايشي محصول خود را به صورت نيمه مكانيزه بستهبندي و به بازار عرضه كردم، اما با برآورد هزينهها و ارائه نكردن تسهيلات مورد نياز از سوي بانكها صلاح ديدم ديگر اين كار را انجام ندهم. مشكلات مالي كشاورزان فراشي يكي ديگر از توليدكنندگان زعفران در شهر جديد بناب مرند نيز سختگيريهاي بانكهاي عامل در ارائه تسهيلات به متقاضيان را يكي از مهمترين مشكلات زعفرانكاران منطقه ذكر ميكند و ميگويد: درآمد پايين كشاورزان و نياز مبرم آنها به تامين منابع مالي از يك طرف و همكاري نكردن و سنگاندازيهاي بانكها و سازمان جهادكشاورزي در ارائه تسهيلات از طرف ديگر باعث شده توليدكنندگان تازهكار كه سرمايه كافي براي ورود به عرصه توليد اين محصول را ندارند با مشكلات شديد مالي مواجه شوند و نتوانند به توسعه اراضي زعفران اقدام كنند. در همين حال، مسعود محمديان، رئيس سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي عرضه فلهاي اين محصول را يكي از دغدغههاي اصلي سازمان در رابطه با اين محصول ذكر ميكند و ميگويد: سازمان جهاد كشاورزي با عزمي جدي سعي دارد با توسعه صنايع بستهبندي و فرآوري آن در استان جلوي عرضه فلهاي اين محصول را بگيرد. وي ميافزايد: به همين منظور و با توجه به زيرساختهاي موجود در شهرستان مرند در توسعه اين صنايع، بيشترين سهم اعتبارات توسعه كشاورزي به صنايع فرآوري و بستهبندي محصولات كشاورزي تعلق خواهد گرفت.رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان در ادامه از تشكيل دبيرخانه دائم زعفران در شهرستان مرند با هدف رسيدگي صحيح، سريع و روزآمد به مسائل و مطالبات توليدكنندگان اين محصول در استان خبر ميدهد. تنها كارگاه بستهبندي زعفران ايوب بجاني، مالك تنها كارگاه بستهبندي زعفران در شهرجديد بناب مرند نيز درخصوص علت عرضه محصولات خود در بستهبنديهاي مكانيزه ميگويد: قبل از احداث كارگاه به مانند ديگر توليدكنندگان، محصول خود را به صورت فلهاي به فروشندگان ديگر ميفروختم، اما بتدريج احساس كردم از سوي برخي از فروشندگان عمده بخصوص تبريزيها مورد سوءاستفاده قرار گرفتم به اين صورت كه آنها از نام و كيفيت محصول ما استفاده كرده و با خريد و قاطي كردن زعفران ما با ديگر زعفرانهاي با كيفيت پايين سعي در كسب سود هنگفت براي خود و بدنام كردن محصولات ما شدند. وي ميافزايد: به همين دليل از سال ۸۵ با كلي دوندگي، وامي حدود ده ميليون تومان از يكي از بانكهاي عامل شهرستان مرند دريافت كرده و كارگاه بستهبندي را كه هماكنون تنها كارگاه بستهبندي زعفران در آذربايجان شرقي است در شهرك صنعتي مرند ايجاد كرده و بتدريج نهتنها محصولات خود را به صورت بستهبندي شده به بازار عرضه كردم، بلكه توليدات ديگر كشاورزان و همكاران را نيز خريداري و با نام شركت خود به متقاضيان عرضه ميكنم.